Instytut Rybactwa Śródlądowego, znany jako Państwowy Instytut Badawczy, w swojej głównej siedzibie zlokalizowany jest w Olsztynie i odgrywa kluczową rolę w badaniach nad rybactwem. Został on ustanowiony w dniu 1 stycznia 1951 roku, a swoją nazwę, upamiętniającą założyciela – profesora Stanisława Sakowicza, przyjął w roku 1987.
W 2022 roku Instytut zyskał status państwowego instytutu badawczego, co podkreśla jego znaczenie i profesjonalizm w dziedzinie naukowego badania środowiska wodnego. Przez lata kierowali nim różni specjaliści, a ich kadencje miały ogromny wpływ na rozwój placówki.
Instytutem kierowali kolejno:
- S. Korwin-Sakowicz (1951–1967),
- B. Dąbrowski (1967–1977),
- J. A. Szczerbowski (1977–2000),
- B. Zdanowski (2000–2015),
- G. Dietrich (2015),
- A. Wołos (2015–2019),
- A. Wiśniewska (2015–2022),
- a obecnie ponownie G. Dietrich (od 2022).
Każdy z tych liderów wniósł swój wkład w rozwój instytutu, przyczyniając się do poszerzania wiedzy oraz badań nad rybactwem śródlądowym w Polsce.
Działalność
Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza funkcjonuje jako instytucja badawcza, która działa w ramach struktur państwowych i jest bezpośrednio nadzorowana przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Jego głównym celem jest prowadzenie zaawansowanych badań oraz promowanie wyników tych badań w obszarze rybactwa śródlądowego.
Realizacja statutowych zadań Instytutu obejmuje wiele kluczowych działań, w tym:
- prowadzanie badań teoretycznych oraz zastosowanych prac naukowych,
- kształcenie i doskonalenie umiejętności wśród kadr naukowych i zawodowych,
- przeprowadzanie prac studialnych oraz przygotowywanie ekspertyz i opinii,
- upowszechnianie wyników badań poprzez działania informacyjne, wydawnicze oraz konsultacyjne i szkoleniowe,
- współpracę z krajowymi i zagranicznymi organizacjami naukowymi,
- kooperację z jednostkami administracyjnymi i sektorami gospodarczymi.
Instytut realizuje także szereg usług, które obejmują:
- opiniowanie operatów rybackich, wniosków kredytowych oraz zezwoleń dotyczących gospodarki wodnej,
- opracowywanie ekspertyz i opinii związanych z gospodarką rybacką w wodach śródlądowych oraz oceną szkód rybackich,
- doradztwo projektowe dla rybackich obiektów hodowlanych,
- produkcję oraz dystrybucję materiału selekcyjnego i obsadowego określonych gatunków ryb,
- przeprowadzanie diagnostyki i leczenia chorób ryb,
- prowadzenie działalności informacyjnej i wydawniczej, w tym publikacji naukowych i popularnonaukowych, broszur, książek oraz folderów.
Organizacja
Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza składa się z 15 komórek organizacyjnych, takich jak zakłady, pracownie oraz działy, które prowadzą działalność naukowo-badawczą oraz świadczą usługi dotyczące różnorodnych aspektów rybactwa. W zakres tych prac wchodzą między innymi:
- przyrodnicze podstawy optymalizacji metod chowu i hodowli ryb oraz raków,
- ochrona zdrowia ryb,
- technika rybacka,
- ekonomika rybactwa,
- doświadczalnictwo rybackie,
- upowszechnianie postępu rybackiego.
Jednostki badawcze Instytutu są rozmieszczone w kilku lokalizacjach, w tym w Olsztynie, Żabieńcu koło Warszawy, Giżycku, Gdańsku oraz Rutkach k. Gdańska. Zakłady doświadczalne umiejscowione są w Żabieńcu i Zatorze, które znajduje się niedaleko Krakowa.
Rada Naukowa Instytutu ma uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora oraz doktora habilitowanego.
Publikacje
Wyniki badań oraz działania związane z popularyzacją wiedzy do roku 1990 były publikowane w formie opracowań zarówno naukowych, jak i popularnonaukowych. Ujawniały się one głównie w takich wydaniach jak „Roczniki Nauk Rolniczych” seria H „Rybactwo” (Wydawnictwo PAN-PWN) oraz „Gospodarka Rybna” (Wyd. PWRiL). Z biegiem lat, publikacje te zaczęły pojawiać się także w naukowym periodyku „Archiwum Rybactwa Polskiego” oraz popularnonaukowym dwumiesięczniku „Komunikaty Rybackie”, które są wydawane przez Instytut Rybactwa Śródlądowego. Warto podkreślić, że Instytut zajmuje się również wydawaniem broszur rybackich oraz poradników i podręczników poświęconych tematyce rybactwa.
W okresie między 1951 a 1996 rokiem, pracownicy Instytutu zrealizowali imponującą liczbę około 3 tysięcy publikacji, które obejmowały różnego rodzaju rozprawy naukowe, artykuły popularnonaukowe i doniesienia. Do podobnej liczby zbliżały się opracowania, które nie ukazały się w druku; były to ekspertyzy, opinie oraz operaty, zastosowywane głównie w praktyce rybackiej.
Biblioteka Główna Instytutu dysponuje zróżnicowanym zbiorem, sięgającym ponad 14 tysięcy książek oraz 750 tytułów czasopism, zarówno polskich, jak i zagranicznych.
Dotychczasowa działalność instytucji przyniosła wiele znaczących osiągnięć, do których zalicza się:
- stworzenie nowatorskich technologii produkcji materiału zarybieniowego dla różnych gatunków ryb,
- opracowanie metod wspierających chów ryb jesiotrowatych w skali gospodarczej,
- wprowadzenie do praktyki hodowlanej szczepów pstrągów posiadających różne terminy tarła, co znacząco zwiększyło produkcję ryb,
- prowadzenie długotrwałych prac urządzeniowych, które objęły ponad 3 tysiące jezior; działania te, oprócz doraźnych korzyści, umożliwiły stworzenie obszernego archiwum informacji, użytecznego dla jednostek naukowych, gospodarczych oraz administracyjnych,
- interdyscyplinarne badania nad podgrzewanymi jeziorami konińskimi, trwające przez wiele dziesięcioleci, stworzyły unikalny, międzynarodowy poligon do badań naukowych.
Zakłady doświadczalne
W ramach instytutu znajdują się różnorodne ośrodki, które pełnią kluczową rolę w badaniach i rozwoju technik związanych z rybactwem. W szczególności wyróżniają się następujące placówki:
- doświadczalny ośrodek zarybieniowy „DGAŁ”,
- rybacki zakład doświadczalny w Zatorze,
- rybacki zakład doświadczalny w Żabieńcu.
Przypisy
- Nowy Dyrektor Instytutu Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza - Państwowego Instytutu Badawczego w Olsztynie [online], gov.pl [dostęp 25.04.2024 r.]
- a b c Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09.09.2022 r. w sprawie nadania Instytutowi Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza w Olsztynie statusu państwowego instytutu badawczego (Dz.U. z 2022 r. poz. 1993).
Pozostałe obiekty w kategorii "Instytuty":
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk | Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w OlsztynieOceń: Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza