Cmentarz żydowski w Olsztynie

Cmentarze

Cmentarz żydowski w Olsztynie, znany jako kirkut, znajduje się w sercu miasta, przy ul. Zyndrama z Maszkowic 2, w bezpośrednim sąsiedztwie ulicy Grunwaldzkiej. To miejsce o niezwykłej historii, które stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego regionu.

Obok cmentarza można znaleźć budynek Domu Pożegnań, Bet Tahara, zaprojektowany przez słynnego architekta Ericha Mendelsohna. Ten wyjątkowy budynek wyróżnia się nie tylko swoją architekturą, ale również bogatymi malowidłami zdobiącymi jego sklepienia, które zostały odsłonięte podczas prac konserwatorskich.

Aktualnie wspomniany budynek jest w trakcie renowacji prowadzonych przez Wspólnotę Kulturową Borussia, co stanowi świadectwo dbałości o zachowanie pamięci oraz tradycji żydowskiej na terenie Olsztyna.

Historia

Cmentarz, który powstał w 1818 roku, zajmował obszar 0,48 hektara. Ostatni znany pochówek miał miejsce w 1940 roku, a sam cmentarz został zamknięty w 1955 roku. W okresie przełomu lat 1969 i 1970 doszło do jego likwidacji oraz przekształcenia w zieleniec, co miało miejsce za zgodą lokalnego konserwatora zabytków.

Rok 1997 przyniósł kolejne zniszczenia, kiedy to teren dawnych nekropolii został przeznaczony na plac manewrowy dla nowo powstających mieszkań komunalnych. Ta decyzja przyczyniła się do dalszej degradacji pozostałości kirkutu. Niestety, na terenie cmentarza nie zachował się żaden nagrobek w całości; ocalały jedynie schodki, fragmenty murowanego ogrodzenia oraz ruiny grobowców, które zastały wrośnięte w otaczające je drzewa.

Część nagrobków cmentarnych została wykorzystana w do umocnienia skarpy na zapleczu budynku „Casablanki”, która dominuje nad parkiem zamkowym w Olsztynie. Fragmenty macew znalazły swoje zastosowanie jako surowiec kamieniarski, co jeszcze bardziej utrudnia dostęp do świadectw dawnych czasów.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo warmińsko-mazurskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 24.09.2015 r.]
  2. Ewa Mazgal: Potrzeba milionów na remont Bet Tahara. 22.06.2009 r. [dostęp 14.07.2009 r.]
  3. Program Dom Mendelsohna. [dostęp 14.07.2009 r.]
  4. Jerzy Pantak: Pod sklepieniem Bet Tahara. 27.12.2007 r. [dostęp 14.07.2009 r.]
  5. Magdalena Bartnik. Cmentarz pochowany. O likwidacji cmentarza żydowskiego w Olsztynie. „Borussia”. 37, s. 178-184, 2006 r. ISSN 0867-6402.
  6. Elżbieta Mierzyńska. Dewastacja Pamięci. Manewry na kirkucie. „Dziennik Pojezierza”. 223 (2808), s. 9, 19.11.1997 r. ISSN 0239-2046.
  7. a b Andrzej Rzempołuch: Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953. Olsztyn: Urząd Miasta w Olsztynie, 2004 r. ISBN 83-921324-0-8.
  8. Olsztyn 1353-2003. praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka i Władysława Ogrodzińskiego; [aut. oprac. Stanisław Achremczyk et al.]. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych i Towarzystwo Naukowe im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 2003 r. ISBN 83-87643-38-6.

Oceń: Cmentarz żydowski w Olsztynie

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:21