Dajtki

---

Granice osiedla

Granice osiedla Dajtki są określone przez różne naturalne i sztuczne elementy, które wyznaczają jego zasięg.

Od północy, granica osiedla przebiega południowym brzegiem jeziora Ukiel, kontynuując wzdłuż ulicy Jeziornej, aż do linii kolejowej Olsztyn–Morąg. Następnie prowadzi wzdłuż torów kolejowych do linii kolejowej Olsztyn–Iława. W tym miejscu, granica styka się z południowymi stronami osiedli Likusy oraz Nad Jeziorem Długim.

Od wschodu, granice osiedla biegną w kierunku południowo-zachodnim, korzystając z naturalnych linii kolejowych, a następnie prowadzą wzdłuż brzegu jeziora Kortowskiego. Tutaj granice te wyznaczają również naturalne uwarunkowania, które prowadzą aż do granic Olsztyna, gdzie graniczą z zachodnią stroną osiedla Kortowo.

Od południa, granica jest zdefiniowana przez granice administracyjne Olsztyna, który zamyka tę część osiedla.

Zachodnia granica również opiera się na granicy Olsztyna, a następnie podąża wzdłuż naturalnych granic terenowych. W ten sposób osiąga południowy brzeg jeziora Ukiel, styka się z wschodnią stroną osiedla Gutkowo.

Historia

Dajtki mają fascynującą historię, sięgającą 1355 roku, kiedy to zostały założone przez kapitułę warmińską. Wioska ta została stworzona jako jedna z miejscowości otaczających młody Olsztyn. Prus Georgius Pruthenus był osobą odpowiedzialną za zasiedlenie Dajtek, a także innych pobliskich wsi. Warto zaznaczyć, że teren Dajtek rozciągał się na 30 łanów, co przekładało się na około 504 hektary; wliczając w to 3 łany, które przypadały sołtysowi. Dąwił las, a sama wieś przez pierwsze czternaście lat była zwolniona od podatków.

W późniejszych latach, połowa dochodów z karczmy przypisana była sołtysowi, zaś druga połowa wpływała do kapituły warmińskiej. W 1535 roku Dajtki zyskały dodatkowe 6 łanów z dóbr w Gronitach. Po pewnym czasie w 1689 roku, sołtys Tomasz Thurau złożył wniosek, na mocy którego wystawiono nowy dokument lokacyjny. Dajtki, jako typowa warmińska wieś tamtych czasów, charakteryzowały się drewnianą zabudową, z zagrodami ułożonymi w dwa rzędy wzdłuż dużego majdanu.

Wieś znajdowała się w sercu puszczy, gdzie nocą bydło spędzano na majdan, a całość otaczał dębowy parkan z dwiema bramami. Historia Dajtek to również czas, kiedy wzmianki o Polakach wśród dominujących Prusów zaczęły pojawiać się pod koniec XV wieku. W dokumentach można znaleźć imiona, które wskazują na polskie pochodzenie, takie jak Ihan Polonus czy Peter Polonus. Zjawisko to doprowadziło do całkowitego wchłonięcia ludności pruskiej przez Polaków do połowy XVI wieku. Obecnie znana polska nazwa Dajtki została zamieszczona w słowniku z 1820 roku, wraz z niemieckim odpowiednikiem.

W XIX wieku, drewniane budynki zaczęły być wypierane przez murowane konstrukcje. Niektóre z tych domów, murowane z czerwonej cegły, przetrwały do dziś. Wieś pozostawała pod opieką parafii św. Jakuba w Olsztynie, a miejsce modlitwy stanowiły dębowy krzyż oraz dzwonnica, które postawiono około 1820 roku. Mieszkańcy spotykali się tam na nabożeństwa, a w 1878 roku zbudowano nieogotycki kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej oraz rzymskokatolicki cmentarz z kaplicą grzebalną ku czci świętego Jana Nepomucena, wybudowaną kilka lat później.

Co ciekawe, w Dajtkach w 1853 roku wybuchła epidemia odry, ale wieś ta powoli się rozwijała. Z danych z 1861 roku wynika, że obszar wynosił ponad 3025 mórg, a w 42 budynkach mieszkało 335 osób, w większości identyfikujących się jako katolicy. Współpraca z administracją przebiegała wieloma zmianami, w tym w 1905 roku, kiedy to Dajtki stanowiły gminę wiejską w okręgu urzędowym Pozorty.

Tereny, gdzie obecnie znajduje się lotnisko, pierwotnie wykorzystywano jako pastwiska, natomiast od 1814 roku dzierżawiono je wojsku. To miejsce stało się placem ćwiczeń dla niemieckich żołnierzy. Po wybudowaniu lotniska, 18 czerwca 1913 roku, miejsce to zyskało nowe znaczenie, a regularne przeloty rozpoczęły się w 1926 roku, choć nie były one opłacalne i szybko je zaprzestano. W ciągu II wojny światowej lotnisko stało się strategiczne dla Wehrmachtu, a 27 sierpnia 1933 roku miało miejsce lądowanie Adolfa Hitlera. Po wojnie, lotnisko stało się ważnym punktem dla wielu, w tym Jana Pawła II oraz Aleksandra Kwaśniewskiego.

Po zakończeniu wojny, ludność autochtoniczna została wysiedlona, jednak 6 kwietnia 1945 roku znowu rozpoczęło się nauczanie w wiejskiej szkole podstawowej. Z czasem wieś Dajtki zyskała nowe połączenia z Olsztynem, a w 1966 roku została włączona w obszar miasta. Od tego momentu zmiany następowały błyskawicznie – utworzenie linii wodociągowej zapoczątkowało rozwój nowych osiedli i dalszą urbanizację tego regionu.

Zabytki

Na terenie Dajtki można znaleźć wiele interesujących miejsc o znaczeniu historycznym i kulturowym. Oto niektóre z najważniejszych zabytków, które warto zobaczyć:

• kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej z 1878 roku, położony przy ul. Żniwnej 7,
• kapliczka przydrożna z 1909 roku, znajdująca się przy ul. Sielskiej 27,
• drewniana dzwonnica słupowa, datowana na początek XIX wieku, ul. Żniwna,
• drewniany krzyż przydrożny, również z początku XIX wieku, ul. Żniwna,
• zespół cmentarza rzymskokatolickiego z drugiej połowy XIX wieku, który zawiera kaplicę pod wezwaniem świętego Jana Nepomucena z 1909 roku, ul. Sielska 4.

Każdy z tych obiektów ma swoją unikalną historię i wartości, które przyciągają zarówno turystów, jak i lokalnych mieszkańców.

Szlaki turystyczne

Na obszarze osiedla znajduje się interesujący czarny szlak im. Alojzego Śliwy, który stanowi doskonałą propozycję dla miłośników aktywnego wypoczynku. Szlak ten prowadzi przez malowniczą leśną drogę, a jego trasa wzdłuż jeziora Ukiel dostarcza licznych wrażeń estetycznych. Całość kończy się przy Omega Hotel, gdzie można odpocząć po długiej wędrówce.

Komunikacja

Główną arterią komunikacyjną osiedla Dajtki jestulica Sielska. Ta ważna ulica łączy Dajtki z centrum miasta, a od niej odchodzą liczne drogi boczne, tworząc gęstą sieć międzyosiedlowych tras. Ulica Sielska pełni również funkcję drogi wyjazdowej na Gdańsk, Toruń oraz Ostródę.

Na terenie osiedla dostępna jest rozbudowana komunikacja miejska, z 11 przystankami autobusowymi, w tym 3 pętlami. Mieszkańcy mogą korzystać z 4 dziennych linii autobusowych: 107, 113, 302 (w czasie roku akademickiego) oraz 307 (dostępne w sezonie letnim), a także z jednej linii nocnej, N02.

Oprócz komunikacji autobusowej, na ulicy Bławatnej zlokalizowany jest kolejowy przystanek osobowy Olsztyn Dajtki. W rozkładzie jazdy pociągów na sezon 2018/2019 przy tym przystanku zatrzymywało się aż 25 pociągów REGIO Przewozów Regionalnych.

Ważniejsze obiekty

W obszarze Dajtek znajduje się wiele znaczących punktów, które są istotnymi miejscami zarówno dla mieszkańców, jak i turystów. Oto lista tych kluczowych obiektów:

• Poczta Polska: urząd pocztowy przy ul. Zbożowej 27a,
• Miejska Biblioteka Publiczna w Olsztynie – Filia Publiczno-Szkolna nr 18, ul. Żytnia 71,
• Szkoła Podstawowa nr 18 im. Orła Białego w Olsztynie, ul. Żytnia 71,
• Przedszkole Miejskie nr 14 w Olsztynie, ul. Kłosowa 23a,
• Centrum Rehabilitacji i Wsparcia w Olsztynie, ul. Siewna 78,
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Opieka”, ul. Zbożowa 27e,
• Centrum Terapii Naturalnych, ul. Sielska 12k,
• Gabinet weterynaryjny „Animals”, ul. Strąkowa 1,
• Regionalna Stacja Hydrologiczno-Meteorologiczna IMiGW nr 272 w Olsztynie, ul. Sielska 34,
• Kąpielisko „Słoneczna Polana”, Sielska 38,
• Kąpielisko „Przy Marinie”, ul. Jeziorna 6,
• Plaża nudystów nad Zatoką Miłą,
• Ośrodek Sportu i Rekreacji w Olsztynie: Baza Sportów Wodnych „Słoneczna Polana”, ul. Sielska 38,
• Aeroklub Warmińsko-Mazurski, ul. Sielska 34,
• Lotnisko Olsztyn-Dajtki,
• Polski Związek Motorowy: Zarząd Okręgowy w Olsztynie, ul. Sielska 5,
• Parafia Matki Bożej Różańcowej w Olsztynie oraz kościół pod wezwaniem Chrystusa Zmartwychwstałego, ul. Żytnia 68,
• Dom zakonny Zgromadzenia Sióstr Albertynek Posługujących Ubogim, ul. Siewna 119,
• Kolejowy przystanek osobowy Olsztyn Dajtki,
• Salon samochodowy „Peugeot”, ul. Sielska 5,
• Myjnia samochodowa „Taurus-Car”, ul. Sielska 12b,
• Patronacka stacja paliw „Lotos”, ul. Sielska 5,
• Omega Hotel, ul. Sielska 4a,
• Chata Biesiadna, ul. Sielska 12,
• Marina Lounge Club, ul. Jeziorna 6.

W granicach Dajtek znajduje się również malownicza część brzegu jeziora Ukiel, znana jako Zatoka Miła, która cieszy się dużym zainteresowaniem wśród osób odwiedzających to miejsce. Okolica ta jest idealna dla plażowiczów, spacerowiczów oraz entuzjastów nordic walking. Niegdyś w Dajtkach, nad Zatoką Miłą, istniała stanica wodna PTTK, nazywana potocznie „molo”, jednak ze względu na postępującą degradację obiekt został rozebrany około roku 2007.

---

Oceń: Dajtki

---