Franz Justus Rarkowski to postać, która wpisała się w historię niemieckiego duchowieństwa katolickiego. Urodził się 8 czerwca 1873 roku w Olsztynie, a swoje życie zakończył 9 lutego 1950 roku w Monachium.
Był nie tylko duchownym, lecz również zakonnikiem w zakonie marystów. W czasie swojego życia pełnił funkcję katolickiego biskupa polowego, co oznacza jego zaangażowanie w sprawy religijne w kontekście wojskowym, a także jego związek z nazistowskimi Niemcami, które wówczas miały istotny wpływ na życie publiczne i religijne w Europie.
Życiorys
Franz Justus Rarkowski przyszedł na świat 8 czerwca 1873 roku w Olsztynie, który w tamtym czasie nosił nazwę Allenstein. Jego ojciec, Justus Rarkowski, pełnił funkcję posła do Reichstagu, a jego dziadek, Jakub Rarkowski, był burmistrzem Olsztyna. Młody Rarkowski rozpoczął edukację w lokalnym gimnazjum, jednakże nie zdołał go ukończyć. Następnie kontynuował naukę w Belgii.
W 1896 roku złożył śluby zakonne w Towarzystwie Maryi, a jako zakonnik kontynuował studia w Innsbrucku. Po ukończeniu studiów, 9 stycznia 1898 roku, otrzymał święcenia kapłańskie. Jego pierwsze działania duszpasterskie miały miejsce na obszarze południowego Tyrolu, później przeniósł się na Warmię. W 1914 roku, z własnej woli, wstąpił do armii niemieckiej, a dwa lata później, w 1916 roku, został kapelanem dywizji.
W 1926 roku został powołany na urząd pełnomocnika do spraw katolików w Reichswehrze, a w 1935 roku objął funkcję administratora dla katolików w Wehrmachcie. W dniu 7 stycznia 1938 roku dostąpił zaszczytu nominacji na biskupa polowego Niemiec oraz tytularnego biskupa Hierocezarei. Niedługo potem, 20 lutego tego samego roku, został konsekrowany na biskupa przez abp. Cesara Orsenigo, bp. Konrada von Preysinga oraz bp. Clemensa Augusta von Galena.
Pełniąc funkcję katolickiego biskupa wojskowego, Rarkowski aktywnie wspierał reżim Adolfa Hitlera. Jego kontrowersyjna rola została podkreślona w stanowisku Niemieckiej Konferencji Biskupów z dnia 29 kwietnia 2020 roku, które wydano z okazji 75. rocznicy zakończenia II wojny światowej. W dokumencie stwierdzono: „Szczególnie problematyczną i negatywną rolę odegrał biskup polowy Franz Justus Rarkowski. Nie będąc członkiem Konferencji Biskupów i jako niemiecko-nacjonalistyczny wyrzutek w Kościele, starał się mobilizować religijne i duchowe siły żołnierzy w zupełnej zgodności ze stylem właściwym dowództwu Wehrmachtu”.
Wraz z atakiem III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 roku, Rarkowski wydał odezwę do niemieckich żołnierzy, w której przekazał następujące przesłanie:
W ważnej godzinie, kiedy nasz niemiecki naród przejść musi ogniową próbę sprawdzenia się i przystępuje do walki o swoje przyrodzone i przez Boga ustanowione prawa życiowe, zwracam się… do was, żołnierze, stojący w tej walce na pierwszej linii frontu i mający wielkie i zaszczytne zadanie, ażeby ochraniać i bronić mieczem bezpieczeństwa i życia narodu niemieckiego… Każdy z was wie, o co chodzi w tych dniach burzliwych dla naszego narodu, i każdy widzi przed sobą, wyruszając na bój, świetlany przykład najprawdziwszego wojownika, naszego Führera i Naczelnego Dowódcy, pierwszego i najdzielniejszego żołnierza Rzeszy Wielkoniemieckiej…
Od wiosny 1944 roku nie pełnił już swojej funkcji w siłach zbrojnych. 1 lutego 1945 roku złożył rezygnację z urzędu biskupa polowego III Rzeszy. Finalna faza jego działalności została opisana przez jednego z badaczy, który relacjonował sytuację Rarkowskiego w ostatnich dniach jego życia:
Ostatnie dni w Berlinie biskupa polowego Justusa Rarkowskiego zobrazował później jednemu z zaufanych wikariusz generalny jako żałosne. Rarkowski miał je, drżąc i odmawiając różaniec, przesiedzieć w swoim pokoju. Zanim w 1944 r., jako emeryt, przeniósł się do bawarskiego miejsca pielgrzymek maryjnych, Altötting, pokazuje go ostatnia oficjalna fotografia z roku 1943 jako pielgrzyma przed Bazyliką Różańcową w Lourdes. Było to już po Stalingradzie, a więc bliżej końca wojny, kiedy to liczba dywizji bez kapelanów przekraczała liczbę tych, które ich miały.
Na krótko przed swoją śmiercią mieszkał w Altötting. Ostatecznie zmarł 9 lutego 1950 roku, a jego ciało zostało pochowane na Cmentarzu Leśnym (Waldfriedhof) w Monachium. W 1939 roku, z jego inicjatywy, opublikowano Katholisches Militär-Gebet- und Gesangbuch, które można tłumaczyć jako katolicki modlitewnik i śpiewnik wojskowy, opracowany przez Franza Justusa Rarkowskiego, biskupa polowego Wehrmachtu. Jego praca stała się przedmiotem wielu badań biograficznych.
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Bogdan Olechnowicz | Hugo Laemmer | Ewa Jóźwiak | Piotr Duksa | Henryk Ryszard Tomaszewski | Walenty Barczewski | Janusz Ostrowski (duchowny) | Mariusz Szram | Lucjan Świto | Jacek Jezierski (duchowny)Oceń: Franz Justus Rarkowski