Ulica Maurycego Mochnackiego w Olsztynie

---

Historia

W czasie, gdy Olsztyn znajdował się w granicach Prus Wschodnich, ówczesna ulica nosiła nazwę Warschauer Straße, co w wolnym tłumaczeniu oznacza ulicę Warszawską. W 1933 roku, równocześnie z przekształceniem pobliskiej alei Niepodległości, nazwa ulicy zmieniła się na Straße der SA, co odnosiło się do oddziałów szturmowych nazistowskiej partii.

W miejscu obecnej ulicy Mochnackiego w XIV wieku znajdowała się Brama Dolna, która stanowiła wjazd do miasta od strony Dolnego Przedmieścia. To obszar, który ostatecznie uformował się w XVIII wieku, obejmujący okolice aktualnych ulic Prostej i Grunwaldzkiej. W wyniku zawalenia się jednej z wież Bramy w 1806 roku zapadła decyzja o jej rozbiórce. Po tym wydarzeniu, niestety, nie pozostawiło to po sobie żadnych śladów ani materialnych pamiątek, a miejsce jej wcześniejszej lokalizacji nadal pozostaje niezaznaczone.

W latach 70. XIX wieku w okolicy Färber-Gasse, znanej dziś jako ulica Łukasińskiego, powstała Fabryka Powozów „Julius Reizug”. Prowadzona przez Juliusa Reizuga seniora, jego syna oraz Gustawa Reizuga, fabryka zajmowała się produkcją różnych pojazdów konnych, w tym dorożek i bryczek, a także sani i pojazdów parowych. W okresie po I wojnie światowej uruchomiono tutaj montownię oraz serwis samochodowy, a także oferowano usługi kowalskie i tapicerskie. Części zakładu zlikwidowano po zakończeniu II wojny światowej, a na jego miejscu powstał komis samochodowy.

Od 19 kwietnia 1908 roku na ulicy Mochnackiego kursował tramwaj elektryczny, a jego uruchomienie związane było z wydłużeniem linii nr 1 z mostu św. Jana do Placu Roosevelta. Odcinek ten jednak nie zyskał popularności, co skutkowało zmianą trasy tramwaju w kierunku dworca Olsztyn Przedmieście, co miało miejsce 9 grudnia 1909 roku. Pomimo tego, że tramwaje przestały kursować po ul. Mochnackiego, tory pozostały w nienaruszonym stanie, z myślą o potencjalnym uruchomieniu linii w przyszłości wzdłuż ulicy Jarockiej, obecnie znanej jako aleja Niepodległości, w kierunku Szpitala Mariackiego.

Na wschodnim końcu ulicy Mochnackiego, w miejscu Placu Roosevelta, który dawniej nosił miano Końskiej Targowicy, znajdowała się figura Zbawiciela. Ufundowano ją w XVIII wieku w związku z zakończeniem epidemii dżumy. Po 1945 roku przeniesiono tę figurę na skrzyżowanie obecnej Alei Warszawskiej z ulicą Kazimierza Jagiellończyka.

Przed wybuchem II wojny światowej, ulica Mochnackiego była częścią żydowskiej dzielnicy Olsztyna. W tym czasie, przy ul. Mochnackiego 4 wznosiła się secesyjna kamienica, zbudowana w 1904 roku przez Abrahama Brünna, Żyda, który prowadził sklep ze skórami oraz materiałami włókienniczymi. Ten obiekt znany był jako Domek Abrahama, stanowiąc jedną z niewielu ocalałych pamiątek po społeczności żydowskiej w Olsztynie, a także będąc jedną z wybitnych realizacji budownictwa secesyjnego w mieście. Mimo zawirowań wojennych, kamienice znajdujące się przy tej ulicy przetrwały, będąc w dobrym stanie do końca drugiej wojny światowej.

Dane ulicy

Ulica Mochnackiego, po zakończonej przebudowie w 2004 roku, osiągnęła nowoczesny układ drogowym. Obecnie posiada po dwa pasy ruchu w każdym kierunku, co znacznie poprawiło płynność komunikacyjną. Wzdłuż całej ulicy istniały wcześniej plany wytyczenia buspasów, które miały umożliwić sprawniejsze poruszanie się pojazdów komunikacji publicznej. Realizacja tego projektu przewidywana była na 2013 rok, jednak status jego wykonania wymaga dalszych informacji.

Obiekty

Ulica Maurycego Mochnackiego w Olsztynie to miejsce o bogatej historii, a jej architektura jest świadectwem przeszłości. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat obiektów zarejestrowanych jako zabytki, które można znaleźć przy tej ulicy.

• Brama Dolna – nieistniejąca.
• dom przy ul. Mochnackiego 1, wybudowany w XIX wieku, nr rej.: 3896 z 30.09.1988,
• dom przy ul. Mochnackiego 3, datowany na XIX wiek, nr rej.: 3897 z 30.09.1988,
• dom przy ul. Mochnackiego 4, zbudowany w 1904 roku, nr rej.: 1834 z 30.09.1988, piętrowy, charakteryzujący się dekoracyjną pięcioosiową elewacją, w której zauważalne są m.in. girlandy podtrzymywane przez syreny oraz nimfy morskie, a także medalion w kształcie wieńca z inicjałami „A.B” w tarczy,
• dom przy ul. Mochnackiego 5, pochodzący z XIX wieku, nr rej.: 3898 z 30.09.1988,
• dom przy ul. Mochnackiego 7, z okresu XVIII/XIX wieku, nr rej.: 1835 z 10.08.1988,
• dom przy ul. Mochnackiego 9, powstały w połowie XIX wieku, nr rej.: 1836 z 30.09.1988,
• dom przy ul. Mochnackiego 11, z XIX wieku, nr rej.: 927 z 28.07.1988.

Komunikacja

Na ulicy Mochnackiego można odnaleźć przystanek komunikacji miejskiej, który nosi nazwę Plac Roosevelta (nr 44). Warto zaznaczyć, że na tym przystanku zatrzymują się autobusy następujących linii: 101, 107, 111, 127 oraz N02.

---

Oceń: Ulica Maurycego Mochnackiego w Olsztynie

---