W sercu Olsztyna, centralnym punktem jego bogatej historii, znajduje się Rynek Starego Miasta. Jest to miejsce niezwykłe, o oficjalnej nazwie ulica Stare Miasto, które przyciąga mieszkańców oraz turystów z całego kraju. To Starego Miasta to nie tylko symboliczna lokalizacja, ale także ikona kulturalna i społeczna regionu.
Rynek otoczony jest zachwycającymi kamienicami, które niestety w przeszłości ucierpiały w wyniku zniszczeń wojennych. W lutym 1945 roku, po zdobyciu miasta, Armię Radziecką zniszczyła większość tych historycznych budowli. Dzisiaj, mimo tych tragedii, rytm życia tego miejsca odżył, a w odnowionych kamienicach można znaleźć liczne sklepy oraz przytulne restauracje.
Obok istotnych dla społeczności funkcji handlowych, na rynku dominuje majestatyczny Stary Ratusz, w którym obecnie znajduje się Stary Ratusz. Ratusz jest nie tylko siedzibą Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej, ale także przykładem remontu rewitalizacyjnego, który tchnął nowe życie w to zabytkowe miejsce. Jego renowacja odbyła się równolegle z revitalizacją samego rynku, co sprawiło, że obszar stał się bardziej atrakcyjny dla odwiedzających.
Dane Rynku
Rynek Starego Miasta, umiejscowiony w centralnej części Starego Miasta, przyjmuje formę prostokąta. To malownicze miejsce stanowi istotny punkt na mapie Olsztyna, pełne lokalnego uroku i historii.
Wokół rynku prowadzą różnorodne ulice, które sprawiają, że miejsce to jest łatwo dostępne i chętnie odwiedzane przez mieszkańców oraz turystów. Oto szczegółowy przegląd ulic, które odbiegają od tego centralnego placu:
- w północno-zachodnim rogu rynku: ulica Gazety Olsztyńskiej (w kierunku północnym) oraz ulica Zamkowa (w kierunku zachodnim),
- w północno-wschodnim rogu rynku: ulica Staromiejska (w kierunku północnym) oraz ulica Św. Barbary (w kierunku wschodnim),
- w południowo-wschodnim rogu rynku: ulica Staszica (w kierunku wschodnim) oraz ulica Prosta (w kierunku południowym),
- w południowo-zachodnim rogu rynku: ulica Kołłątaja (w kierunku południowym) oraz ulica Jana z Łajs (w kierunku zachodnim).
Historia Rynku
Nazwa Rynku w okresie Prus Wschodnich była znana jako Markt, co po prostu oznacza Rynek. Jego początki datują się na XIV wiek, kiedy to rozpoczęła się budowa Starego Ratusza oraz Olsztyn zdobył prawa miejskie. Od samego początku istnienia, Rynek odgrywał kluczową rolę jako miejsce wymiany handlowej. Historia tego miejsca jest bogata, jednak w przeszłości doświadczył on wielu zniszczeń, w tym pożaru, który spalił dużą część budynków w mieście.
Na Rynek przybywali mieszkańcy okolicznych miejscowości, by sprzedawać i kupować różnorodne towary, w tym żywność. Aktywność handlowa rozszerzała się również na piwnice Starego Ratusza, gdzie prowadzone były transakcje. Strategiczne położenie Rynku miało znaczenie, ponieważ znajdował się on na osi północ-południe. Na północy można było dotrzeć do Górnego Przedmieścia (Oberrohstadt) oraz do ulicy Staromiejskiej, która prowadziła do Bramy Górnej, znanej także jako Wysoka Brama, natomiast na południu znajdowało się Dolne Przedmieście (Unterrohstadt) z ulicą Prostą (Richtstr.), prowadzącą do miejsca dawnej Bramy Dolnej, która już nie istnieje.
Na początku XX wieku, dokładnie 15 grudnia 1907 roku, uruchomiono tramwajową linię nr 1, która łączyła Most św. Jana (później Jezioro Długie) z Dworcem Głównym. Tramwaje przemierzały wschodnią część Rynku. Do lat 20. XX wieku w okolicy Rynku działał browar, który postanowiono zburzyć, aby umożliwić rozbudowę Starego Ratusza.
Zniszczenia Rynku były ogromne podczas II wojny światowej, kiedy to wiele kamienic zostało celowo zniszczonych lub podpalonych przez żołnierzy Armii Czerwonej. W późnych latach 40. XX wieku nadano nazwę ulica Stare Miasto.
Rewitalizacja Rynku miała miejsce w latach 50. XX wieku, jednak efekt końcowy nie przypominał oryginalnego wyglądu sprzed wojny. Zrujnowane kamienice w stylu eklektycznym, pochodzące z końca XIX i początku XX wieku, zastąpiono nowymi budynkami inspirowanymi stylem renesansowym i barokowym. Te nowe obiekty zdobione są sgraffito i przedstawiają wizerunki postaci związanych z walką o polskość w regionie Warmii i Mazur, w tym Michała Kajki. Większość kamienic na Rynku zachowała ten dekoracyjny styl, z pewnymi nielicznymi wyjątkami, jak Stary Ratusz.
W trakcie remontu elewacji Starego Ratusza w roku 2003 odkryto pod tynkiem fragmenty gotyckiej ceglanej elewacji oraz zdobienia znane jako „ośle grzbiety”. Po tym odkryciu podjęto decyzję o ich eksponowaniu i częściowej rekonstrukcji średniowiecznych otworów okiennych.
Do 20 listopada 1965 roku tramwaje kursowały jeszcze na wschodniej stronie Rynku, prowadząc w kierunku Mostu Św. Jana i Jeziora Długiego, ale zostały zlikwidowane na rzecz bardziej efektywnych i wydajnych autobusów.
Warto zaznaczyć, że przez całe 100 lat, od 1911 do 2011 roku, w kamienicy przy ul. Stare Miasto 23 nieprzerwanie działało kino. W czasach niemieckich nosiło nazwę „Luisen Theater”, w okresie PRL-u było znane jako „Kino Awangarda”, a po 1990 roku funkcjonowało jako kino prywatne Awangarda-2. W tym samym budynku, nieprzerwanie od 1958 roku, działa Restauracja Staromiejska, znajdująca się przy ul. Stare Miasto 4/6. Na Rynku kręcone były także fragmenty popularnego w Polsce serialu „Stawka większa niż życie”, które powstawały również w Starym Ratuszu. Po generalnym remoncie nawierzchni Rynku oraz Starego Ratusza, na północno-wschodniej stronie placu zainstalowano nowoczesną fontannę oraz stworzono miejsce na scenę, która została umiejscowiona w pobliżu biblioteki.
Zabytki i atrakcje turystyczne
Na Rynku Starego Miasta w Olsztynie można znaleźć wiele interesujących miejsc, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Oto kilka z nich:
- Stary Ratusz,
- Dom Burmistrza,
- Rodzinny dom Ericha Mendelsohna,
- Galeria Rynek.
Te obiekty, każde mające swoją unikalną historię, nadają Rynkowi Starego Miasta niepowtarzalny charakter i są doskonałym miejscem na spędzenie czasu w Olsztynie.
Komunikacja
W otoczeniu Rynku Starego Miasta znajduje się wiele kluczowych punktów komunikacyjnych. Na północy rozciąga się pl. Jedności Słowiańskiej, a nieopodal znajduje się Śródmieście, gdzie można znaleźć przystanek autobusów miejskich. Natomiast na południe od rynku prowadzi ul. Prosta, znajdująca się blisko Mostu św. Jana oraz ul. Grunwaldzka, która również oferuje dostęp do komunikacji miejskiej.
W Olsztynie istnieje wiele głównych arterii komunikacyjnych oraz placów, które mają kluczowe znaczenie dla organizacji transportu w mieście. Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych ulic i placów w Olsztynie.
| Główne arterie komunikacyjne |
|
|---|---|
| Główne place |
|
| Ulice i place wg osiedli |
|
| Zobacz też |
|
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica 1 Maja w Olsztynie | Ulica Dworcowa w Olsztynie | Ulica Juliana Tuwima w Olsztynie | Ulica Stefana Wyszyńskiego w Olsztynie | Ulica Maurycego Mochnackiego w Olsztynie | Ulica Tomasza Wilczyńskiego w Olsztynie | Aleja Warszawska w Olsztynie | Ulica Ignacego Krasickiego w Olsztynie | Ulica Synów Pułku w Olsztynie | Targ Rybny (Olsztyn) | Plac Kazimierza Pułaskiego w Olsztynie | Plac Józefa Bema w Olsztynie | Aleja Wojska Polskiego w Olsztynie | Ulica Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie | Ulica Władysława Leonharda w Olsztynie | Ulica Wincentego Witosa w Olsztynie | Ulica Towarowa w Olsztynie | Ulica Tadeusza Płoskiego w Olsztynie | Ulica Tadeusza Kościuszki w Olsztynie | Ulica Sielska w OlsztynieOceń: Rynek Starego Miasta w Olsztynie