Lech Witkowski

---

Życiorys

W 1969 roku Lech Witkowski ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Kopernika w Toruniu, co stanowiło pierwszy krok na jego intelektualnej drodze. Po zakończeniu nauki w liceum, rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończył je w 1974 roku, wyróżniając się jako „Primus inter pares” w roku 1973. Jego kariera naukowa rozwijała się dalej, gdy w 1980 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, broniąc pracy pt. „Teoria poznania we współczesnym racjonalizmie (na przykładzie koncepcji Ferdynanda Gonsetha)”.

W 1990 roku Witkowski uzyskał habilitację na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prezentując rozprawę zatytułowaną „Tożsamość i zmiana. Wstęp do epistem. analizy kontekstów edukacyjnych”. Jako dowód uznania jego pracy, tytuł profesora został mu nadany w 1998 roku. Po swoim odejściu z UMK, Lech Witkowski rozpoczął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W trakcie jego procedury habilitacyjnej, pozytywne rekomendacje złożyli tacy autorytet w dziedzinie jak Aleksandra Jasińska-Kania, Jerzy Kmita oraz Marek Siemek.

Witkowski przez długi czas prowadził współpracę naukową z filozofami z Szwajcarii oraz Włoch, jak również z pedagogami z USA i Kanady. Ponadto, zajmował się recenzowaniem projektów badawczych w ramach konkursów na dotacje ministerialne oraz aktywnie uczestniczył w pracach gremiów jurorskich zajmujących się filozofią. W latach 1980-1981, w wyniku prób reformy systemu partyjnego, które obejmowały tzw. struktury poziome w PZPR, zakończyły się internowaniem Lecha Witkowskiego i nałożeniem na niego roku przerwy od nauczania, co było rezultatem nacisków ze strony służb bezpieczeństwa.

Lech Witkowski jest także członkiem licznych organizacji, w tym Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. W ciągu swojej kariery odbył staże naukowe, w tym na Uniwersytetach w Mediolanie (1985) oraz w Perugii (1987). Z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu związany był przez 26 lat, od 1974 do 2000, pełniąc m.in. funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego w latach 1993-1996 oraz kierując Zakładem Filozofii Współczesnej w latach 1992-2000. Po 2000 roku, w latach 2007-2012, pracował na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, a obecnie swoje działania koncentruje w Akademii Pomorskiej w Słupsku oraz Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej w Bydgoszczy, gdzie pełni funkcję dyrektora Centrum Studiów Zaawansowanych i Badań Naukowych.

Odznaczenia

Lech Witkowski otrzymał szereg prestigiousznych nagród oraz wyróżnień w swojej karierze zawodowej.

• nagroda Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w 1981 roku,
• nagroda Ministerstwa Edukacji Narodowej w 1993 roku,
• nagroda Wydziału I Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk im. Władysława Spasowskiego w dziedzinie pedagogiki w 2009 roku,
• tytuł Książka Roku 2010 oraz nominacja do Nagrody im. Jana Długosza na Targach Książki w Krakowie,
• tytuł Mistrza Pedagogii w 2013 roku.

Prace badawcze

Lech Witkowski to wybitny badacz, którego prace badawcze dotyczą szerokiego spektrum tematów związanych z edukacją oraz humanistyką. Jego dyscyplina obejmuje szeroko rozumianą filozofię edukacji, co znajduje odzwierciedlenie w licznych projektach naukowych, które miał zaszczyt prowadzić.

Jednym z jego kluczowych projektów było badanie nad filozofią edukacji w przestrzeni współczesnej humanistyki, które miało miejsce w latach 2001–2003. W ramach tej pracy, prowadzonej na Uniwersytecie Jagiellońskim, powstały znaczące publikacje, takie jak: Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego, wydana przez WiT-Graf w Toruniu (2001) oraz przygotowanie do druku książki Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Lektury, kategorie i postaci humanistyczne, a także Wstęp do słownika pedagogicznego nowej generacji. Minimum w Wydawnictwie Adam Marszałek w Toruniu.

Innym istotnym projektem badawczym był program dotyczący postnowoczesności jako kontekstu badań edukacyjnych. Efektem tej pracy były trzy tomy esejów, znane jako „tryptyk edukacyjny”. Tom I nosił tytuł Edukacja wobec sporów o (po)nowoczesność i został sfinansowany ze środków MEN, IBE, UJ oraz UKW. Tom II zatytułowany Edukacja i humanistyka. Nowe (kon)teksty dla nowoczesnych nauczycieli również uzyskał wsparcie finansowe, a tom III, Między pedagogiką, filozofią i kulturą. Studia, eseje, szkice, został wydany przez Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie w 2007 roku.

W latach 2007–2010 Witkowski prowadził program badawczy dotyczący perspektywy kultury symbolicznej jako źródła dla humanistycznej strategii w teorii i praktyce pedagogicznej. W ramach tego projektu, realizowanego na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, powstała książka Wyzwania autorytetu w praktyce społecznej i kulturze symbolicznej, wydana przez Oficynę Wydawniczą Impuls w Krakowie w 2009 roku, która uzyskała tytuł Książki Roku 2010.

Nie mniej istotnym był program badawczy prowadzony w latach 2011–2013, który koncentrował się na kulturze symbolicznej dla pedagogiki. W wyniku realizacji tego projektu, Witkowski opublikował książki takie jak: Historie autorytetu wobec kultury i edukacji, wydana przez Impuls w Krakowie w 2011 roku, oraz Przełom dwoistości w pedagogice polskiej, opublikowana przez to samo wydawnictwo w 2013 roku.

Analiza prac badawczych

W ramach analizy prac badawczych Lecha Witkowskiego, warto zwrócić uwagę na jego różnorodne publikacje, które dotykają tematów związanych z edukacją oraz autorytetem w społeczeństwie. Oto niektóre z jego ważniejszych dzieł:

• „Rozprawa z autorytetem”, Medytacje Filozoficzne w Łazienkach 2013-2014,
• „Na dłuższą metę władza rozmija się z autorytetem, bo sama go nie szanuje, nie potrzebuje i nie ma”, Portal Księgarski,
• „Złoty róg w czarnym kolorze”, Edukacja i Dialog,
• „Impulsy edukacji”, wywiad z profesorem, Impuls,
• „Szkoła lunatyków czy poławiaczy pereł”, Nowe Horyzonty Edukacji.

Każda z tych prac przyczynia się do szerszej refleksji na temat roli edukacji oraz funkcji autorytetu w kontekście współczesnych wyzwań społecznych.

Wybrane publikacje

Lech Witkowski jest autorem wielu ważnych publikacji, które przyczyniają się do rozwijania myśli pedagogicznej oraz filozoficznej. Poniżej przedstawiamy wybrane tytuły jego prac:

• Filozofia nauki Ferdynanda Gonsetha: (na tle problemów współczesnego racjonalizmu) – Toruń: Wyd. UMK, 1983,
• Hipoteza przewrotu Mertonowskiego – Toruń: UMK, 1997,
• Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń (II wyd., nagroda MEN), 1999,
• Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji Erika H. Eriksona, Wyd. Wit-Graf, Toruń 2000,
• W stronę pedagogiki integralnej: peregrynacje humanistyczne / Monika Jaworska-Witkowska, Lech Witkowski – Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2007,
• Ku integralności edukacji i humanistyki II. Odpowiedź na Księgę jubileuszową, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2009,
• Edukacja i sfera publiczna: idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej / Henry A. Giroux, Lech Witkowski; przedm. Zbigniew Kwieciński; posł. Tomasz Szkudlarek; aneks: Zbyszko Melosik, Bogusław Śliwerski; [tł.: Monika Jaworska-Witkowska et al.]. – Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010,
• Tożsamość i zmiana. Epistemologia i rozwojowe profile w edukacji, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2010,
• Przeżycie – przebudzenie – przemiana: inicjacyjne dynamizmy egzystencji ludzkiej w prozie Hermanna Hessego: (tropy i kategorie pedagogiczne). [T. 1] / Monika Jaworska-Witkowska, Lech Witkowski. – Wyd. 2. popr. – Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej i Nauk Społecznych, Łódź 2010,
• Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia umysłu, idei i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2014.

---

Oceń: Lech Witkowski

---